Ontwikkelaanpak Omgevingswet: Samen Slimmer

Dat alles voor een betere leefomgeving in Zuid-Holland Zuid, voor onze inwoners, ondernemers, gemeenten en Provincie. In deze serie lichten we steeds één programma uit. Dit is deel 1: hoe kijken we terug op de invoering van de Omgevingswet, en welke resultaten zijn met dit programma behaald?

Het woord is aan:

• Anne Bonewit, programmamanager Omgevingswet
• Dylan Smid, projectleider operationele VTH-taakuitvoering
• Arianne van den Hout, projectleider regiobreed project Omgevingswet (inclusief harmonisatie omgevingsplannen)

Anne: ‘Ken je nog die sfeer rond de millennium jaarwisseling? Zouden de systemen het houden, werkt alles straks nog? Dat lijkt wel een beetje op de spanning die rond de invoering van de Omgevingswet hing.’

Dylan: ‘En dan te bedenken dat dit niet de enige uitdaging was in de periode 2022-2025: we kregen ook nog een nieuw zaaksysteem dat alles op z’n kop zette. En wat dacht je van de coronacrisis.’

Arianne: ‘De regionale samenwerking is een belangrijk resultaat van het programma. Ik denk dat die zo succesvol is geworden doordat we dit vroegtijdig opzetten.’

Anne: ‘Gelukkig kunnen we uiteindelijk spreken van een zachte landing. Dat was niet gelukt zonder de inzet van vele mensen in en rond het programmateam.’

Dylan: ‘De grootste uitdaging in dit programma was de gewenste cultuuromslag. Het viel niet mee om het enthousiasme vast te houden, aangezien er een paar keer uitstel kwam. Terwijl je de energie er juist in wil houden. Tegelijk was het voordeel van uitstel dat we meer tijd hadden om zorgvuldig voor te bereiden.’

Dylan: ‘Als je de boel toch moet veranderen, dan meteen goed. De invoering van de Omgevingswet was een ideale aanleiding om te innoveren: van systemen, tot sjablonen en digitale checklists.’

Arianne: ‘In de handreiking “Milieu, duurzaamheid en bouwen in het omgevingsplan” kunnen gemeenten precies lezen wat zij per milieuthema moeten en mogen regelen. Ideaal voor beleidsmedewerkers, milieuspecialisten, gemeenteraadsleden en wethouders. Deze handreiking stelden we samen met Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant op.’

Anne: ‘De storymap sluit daar mooi op aan, die maakt inzichtelijk wat de belangrijkste wijzigingen zijn per milieuthema. En voor wat voor soort adviezen de gemeenten bij ons terecht kunnen.’

Arianne: ‘En we hebben zinvolle uitvoeringsafspraken kunnen maken met onze opdrachtgevers en andere partners zoals GGD, veiligheidsregio en waterschappen. Ook over het DSO. Ik denk dat we ons allemaal bewust zijn geworden dat we elkaar nodig hebben.’

Arianne: ‘Onze omgevingsdienst krijgt de ruimte om onze kennis en expertise in te zetten over de milieuthema’s in de omgevingsplannen van de gemeenten. Echt een heel mooi resultaat, wat voortkomt uit langdurig investeren in de samenwerkingsrelatie. Dat gaat terug tot 2016. We organiseerden vele bijeenkomsten, en die netwerkstructuur is vandaag de dag nog altijd levend.’

Anne: ‘Dat heb ik intern ook zo ervaren: je doet het echt samen. De “Eerste Hulp bij Omgevingswet” (EHBO) is ook zo’n mooi voorbeeld. Daarin denken collega’s uit verschillende units mee over een vraag van een collega. Dat zorgt voor een brede, multidisciplinaire blik.’

Dylan: ‘Wat ook goed uitpakte, is dat het perspectief van de uitvoering vroegtijdig is meegenomen. Daarmee voorkom je dat er regels worden bedacht waarmee je in de praktijk niet uit de voeten kan.’

Dylan: ‘Veel van onze aandacht ging naar de gewenste houding van “nee, tenzij” naar “ja, mits”. Daar zagen toezichthouders aanvankelijk tegenop. Toch bewogen we daar stapje voor stapje wel naartoe. Regels zijn er nog steeds, en die handhaven we ook. Maar soms blijkt een plan of idee met een kleine ingreep ineens wél mogelijk.’

Arianne: ‘Voor inwoners en ondernemers zijn er meer mogelijkheden gekomen voor vooroverleg, bijvoorbeeld via “Verken uw idee” in het DSO (dit verschilt per gemeente), of aan een omgevingstafel. Nadeel is dat de inwoner of ondernemer hier leges voor moet betalen.’

Anne: ‘Alhoewel de vorm van participatie nog vrij is, stimuleert de Omgevingswet om vroegtijdig met de buurt te praten over een plan of idee. Ook dat is iets wat omwonenden kunnen merken onder de nieuwe Omgevingswet.’

Dylan: ‘De voorbereidingen van de invoering van de Omgevingswet kon ik meteen concreet toepassen op de werkvloer, en delen met collega’s. Die dubbele pet was een win-win situatie. Vooral in de beginjaren oefenden we veel, bijvoorbeeld in de vorm van botsproeven waarin we testen hoe de wet in de praktijk werkt.’

Anne: ‘In het programmateam leerden we van elkaar, het was ontzettend leuk samenwerken. Samen pionieren schept een band. Samen word je slimmer.’

Arianne: ‘Samen slimmer, dat is een treffende slogan over de afgelopen vier jaar!’

Anne: ‘Zo is dat, en ik kan elke collega aanbevelen om aan zoiets mee te doen. Je ontwikkelt allerlei vaardigheden en competenties. Vakinhoudelijk kun je er ook je voordeel mee doen.’

Arianne: ‘Vanuit dit programma gaf ik allerlei cursussen en trainingen, ook een verrijkende ervaring!’

Anne: ‘Het programma Omgevingswet is klaar, maar de regionale samenwerking en het project milieuthema’s in de omgevingsplannen zijn veel te belangrijk om mee te stoppen. Daarom loopt dat nog door na 2025. Uiteraard blijven wij – met plezier – aanspreekpunten voor de Omgevingswet!’