Omgevingstafels: Heb je een goed plan of idee? Ga aan tafel!

Zet iemand met een plan of een idee vroegtijdig om tafel met adviseurs van de gemeente, omgevingsdienst, veiligheidsregio, waterschap en GGD, en de aanvraag van een omgevingsvergunning kan daarna soepel verlopen. Dát is het idee waar gemeenten in onze regio Zuid-Holland Zuid mee aan het oefenen en experimenteren zijn gegaan. Alhoewel het soms nog wat wennen is, die omgevingstafels, zien de deelnemers al wel voordelen.

Vóór de zomer kwamen medewerkers van de Zuid-Holland Zuid-gemeenten en hun ketenpartners in de Lockhorst in Sliedrecht samen om ervaringen uit te wisselen. Lana Cehajic vertelde daar hoe de omgevingstafel er in Papendrecht praktisch uitziet. Zij is daar coördinator van de zogeheten “intake- en omgevingstafel”. ‘Onze omgevingstafels zijn altijd online, eens in de drie weken op donderdag.’ ‘Het was nuttig om elkaars ervaringen te horen,’ vindt Maarten Schuur (RO-adviseur bij de gemeente Molenlanden). Hij neemt als tip mee dat het helpt om vroegtijdig verwachtingen uit te spreken en voorafgaand aan de omgevingstafel elkaars adviezen te lezen. Daarmee kun je ook goed de tijd in de hand houden tijdens het overleg. Merel Schutten herinnert zich vooral de open sfeer tijdens de uitwisseling. Zij is beleidsadviseur gezonde leefomgeving bij de GGD ZHZ. ‘Ook als er iets nog niet lekker loopt, kun je dat gewoon delen met elkaar. De behoefte aan een vervolg werd breed gevoeld, dat gaat er vast en zeker komen.’ Juist omdat gemeenten nog wat zoekende zijn, is het belangrijk om over de omgevingstafels in gesprek te blijven met elkaar: waar loop je tegenaan, en wat kunnen we leren van elkaar?

‘De gedachte van een omgevingstafel is dat we initiatieven en goede ideeën mogelijk maken. We denken mee met de aanvrager; we zijn van enkel toetsen van een plan naar meer adviseren gegaan,’ legt Lana uit. Recent is in Papendrecht een aanvraag gedaan voor het realiseren van een stalling voor scootmobielen. ‘Dat past goed bij onze samenlevingsvisie. We stimuleren mensen namelijk om zo lang mogelijk zelfstandig thuis te wonen. Daarom omarmen we dit idee en gaan we uitzoeken of zo’n plan voor een scootmobielstalling ook echt wenselijk en haalbaar is op de beoogde locatie,’ zegt Lana. ‘Aan de omgevingstafel gaan we vervolgens puzzelen wat de beste plek voor de stalling is. Mag dit ten koste van groen of parkeerplaatsen gaan? Aan tafel vinden we samen oplossingen om een initiatief mogelijk te maken, helemaal in lijn met de gedachte van de Omgevingswet dus. Meedenken zodat het wél kan.’

Wie zitten er eigenlijk allemaal aan die omgevingstafel? ‘In Papendrecht is dat – naast onze interne adviseurs – in ieder geval de commissie ruimtelijke kwaliteit. En natuurlijk onze zogeheten “ketenpartners” uit de regio Zuid-Holland Zuid, denk aan het waterschap, de veiligheidsregio en de GGD,’ legt Lana uit. Ook schuift de omgevingsdienst aan. Namens die laatste sluit Karin de Kuiper (integraal adviseur OZHZ) aan bij de omgevingstafels van Gorinchem en Molenlanden. Toevallig twee gemeenten die beide in de opstartfase zitten. Maarten: ‘In Molenlanden is de eerste stap gezet. We zijn ervan overtuigd dat de integrale blik op een initiatief gaat helpen, daarom willen we dit zeker uitproberen. Wij zien het als groot voordeel dat omgevingsdienst, waterschap en provincie duidelijk hun rol kunnen pakken om een plan te toetsen op haalbaarheid. Een plan wordt er alleen maar beter van als je gebruik maakt van de verschillende perspectieven. Aan tafel kom je makkelijker tot een oplossing. Daarom stimuleren we initiatiefnemers om dat gesprek aan te gaan.’

Karin beaamt dit. ‘Ik zie dat de omgevingstafels echt wel meer tijd en coördinatie vragen van de afzonderlijke gemeenten. Maar aan het eind van het proces levert dit juist weer tijdwinst op. Wat ik het grote voordeel vind, is dat we vroeger zijn betrokken, dus op het moment dat er nog aan het plan gesleuteld kan worden. Het wordt niet ingewikkelder…, maar beter! En efficiënter, vooral voor de initiatiefnemer. Want gezamenlijk naar de knelpunten kijken scheelt gedoe achteraf. Dan kom je bijvoorbeeld tot een oplossing die én voldoet aan de geluidsnormen én goed bereikbaar is voor de brandweer. Die puzzel leggen we gezamenlijk aan de omgevingstafel en in sommige gemeenten zit de initiatiefnemer daar zelfs gewoon bij.’ Juist die transparantie maakt de afstemming succesvol, vindt Merel. ‘Als GGD kijken wij naar het effect op gezondheid. Soms voldoet een plan op papier aan de normen voor geluidsbelasting, maar zien we dat er op één specifieke plek veel geluid samenkomt. Dat kan de nachtrust van mensen verstoren, wat vervolgens tot stress en andere gezondheidsrisico’s kan leiden.’

Karin: ‘Aan de omgevingstafel kunnen we naast onze toetsende rol ook een ander gezicht laten zien: die van adviseur. We adviseren bijvoorbeeld over klimaatadaptatie: overweeg eens een groen dak of waterdoorlatende bestrating. Steeds meer mensen ervaren wateroverlast van de zomerse hoosbuien, om die reden hebben initiatiefnemers vaak wel oren naar dit soort aandachtspunten.’ Als ketenpartner aan tafel herkent Merel wat Karin zegt. ‘Ik merkte dat gemeenten er soms wat tegenop zagen om de GGD uit te nodigen, want dan is er wéér een perspectief om rekening mee te houden. Maar de ervaringen vanuit de praktijk blijken positief. Het is veel slimmer om vooraf na te denken over het effect op gezondheid dan achteraf. Denk bijvoorbeeld aan het geluid dat een nieuwe kinderopvang met zich meebrengt.’ En we leren ook van elkaar, vertelt Karin. ‘De GGD adviseerde pas geleden in een plan voor ouderen om een trottoir te verbreden zodat twee rollators elkaar kunnen passeren. Een eyeopener!’

De gemeente Papendrecht geeft via een folder met een handig stroomdiagram uitleg over het vooroverleg over vergunningen.

De gemeente Molenlanden geeft initiatiefnemers op de website uitleg over de mogelijkheid samen te werken naar een aanvraag.

De kernwaarden voor een gezonde leefomgeving van de GGD Zuid-Holland Zuid geven handvatten om met gemeenten en anderen in gesprek te gaan