Met het programma Toekomstgerichte gebiedsontwikkeling zoeken we naar antwoorden op de meest actuele vraagstukken op het gebied van klimaatadaptatie, energietransitie en circulaire economie.
De opwarming van de aarde manifesteert zich steeds nadrukkelijker wereldwijd, waarbij de menselijke invloed onomstotelijk vaststaat. Onderzoek van het IPCC toont aan dat we ons op een kritiek punt bevinden, waarbij snelle actie essentieel is voor zowel de energietransitie als klimaatadaptatie. In Nederland wordt de urgentie steeds duidelijker voelbaar. Denk aan de extreme weersomstandigheden van de afgelopen jaren, zoals de intense hittegolven en droogteperiodes en de toenemende juridische klimaatzaken. De Nederlandse regering heeft zich gecommitteerd aan ambitieuze klimaatdoelen, waaronder een 55% CO2-reductie in 2030. Dat vraagt om ingrijpende maatregelen in alle sectoren van onze samenleving.
Het is duidelijk dat actie nodig is, maar hoe richt je de fysieke leefomgeving toekomstgericht in? Wat kan OZHZ doen om provincie en gemeenten daarbij te ondersteunen?
OZHZ helpt bij klimaat-, energie- en circulaire vraagstukken. Met onze expertises, een groot netwerk en onze data leggen we de focus op:
We ontwikkelen ons steeds meer op het thema circulaire economie en schetsten de kaders van de circulaire agenda. Met deze agenda helpen we onze opdrachtgevers om (de eerste) stappen te zetten richting circulaire economie.
Waarom hebben we de circulaire agenda nodig?
De nationale doelstellingen zijn duidelijk: in 2030 zijn we 50% circulair en in 2050 volledig circulair. En dat terwijl we nu pas op 24.5% zitten in Nederland. Hoe gaat OZHZ daarmee om? Hoe kunnen we onze opdrachtgevers helpen om deze doelstellingen te bereiken? En wat betekenen deze doelstellingen voor onze eigen werkzaamheden? De circulaire agenda helpt ons bij de beantwoording én uitvoering van deze vragen.
In het kort: wat staat er in de circulaire agenda?
We focussen ons op de volgende 5 pijlers:
1. Weten waar we staan en waar we naartoe gaan;
2. We hebben expertise over beleidsvorming en gebiedsontwikkeling voor onze opdrachtgevers;
3. We agenderen en stimuleren de circulaire economie bij opdrachtgevers en bedrijven;
4. We benutten het VTH-stelsel maximaal;
5. Onze eigen organisatie is circulair.
Dit jaar ondertekenden we onder andere het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen (MVOI). De circulaire agenda hangt samen met de regionale samenwerking. Ook organiseerden we een bestuurlijke bijeenkomst waarin we onze plannen over circulaire economie presenteerden. Daarover hieronder meer.
OZHZ tekende als eerste omgevingsdienst het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen (MVOI). Zo maken we een duurzaam verschil!
Eigen bedrijfsvoering zo duurzaam mogelijk
Van klimaat en milieu tot diversiteit en inclusie: ook als omgevingsdienst hebben we een belangrijke rol in het beschermen en verbeteren van onze leefomgeving. Daarom streven we ernaar om onze eigen bedrijfsvoering zo duurzaam mogelijk te maken. Zo is ons wagenpark voor 75% elektrisch. In 2024 verwelkomden we bovendien ons nieuwe, duurzame patrouillevaartuig. Ons nieuwe groene boegbeeld is er niet alleen technisch op vooruit gegaan. Het is elektrisch aangedreven en voldoet aan de modernste milieueisen. De accu’s zorgen voor genoeg stroom aan boord, waardoor er geen schadelijke uitstoot in natuurgebieden plaatsvindt.
Wat doen we nog meer?
Ons bedrijfspand heeft energielabel A en we maken gebruik van herbruikbare koffiebekers. En schoonmaakmiddelen die we gebruiken zijn niet schadelijk voor gezondheid en milieu. Ook organiseerden we ‘’de week van de duurzaamheid’’. Onze directeur en wethouder klimaat & energie, leefomgeving en cultuur van Zwijndrecht trapten de week af en vertelden over de duurzaamheidsambities. Verder stond de week in het teken van lunchlezingen over duurzaamheid, een bezoek van de klimaatburgemeester en een rondleiding door de stad onder leiding van gidsen van Zero Waste Nederland. Om een paar voorbeelden te noemen.
Waar zetten we komend jaar op in?
Het komende jaar gaan we met de thema’s klimaat, circulair en milieu aan de slag. Compleet met nulmeting, actieplan en het opleveren van een rapportage. Daarnaast bewegen we marktpartijen om steeds meer duurzame en sociale producten en diensten te ontwikkelen en te leveren. Zo kunnen we samen een duurzaam verschil maken en wonen en werken in een veilige, gezonde en duurzame omgeving.
Dit jaar organiseerden we verschillende circulaire regiobijeenkomsten met de gemeenten en Provincie Zuid-Holland. Want hoe kunnen we regionaal samenwerken op circulair? Zijn er thema’s die bij alle gemeenten spelen? En zo ja; welke?
Bedrijvigheid, bouw en bedrijventerreinen
We bespraken thema’s als:
Ruimtelijke circulaire strategie
Een ander belangrijk thema is de ruimtelijke circulaire strategie. Uit onderzoek blijkt dat de Drechtsteden grote kansen biedt op het gebied van maritieme en logistieke circulariteit. Ook circulair bouwen staat centraal, waarbij we samen met gemeenten en Provincie optrekken in het traject Het Nieuwe Normaal. Dit brengt uitdagingen met zich mee, zoals gesprekken met ondernemers over circulaire eisen, maar leidt ook tot kennisdeling en nieuwe toepassingen.
De collega’s van de gemeenten en OZHZ komen 5 keer per jaar samen in het circulaire regio overleg. Daar bespreken we actuele thema’s en is er een wisselwerking tussen alle gemeenten. Ook organiseerden we een bestuurlijke bijeenkomst. Daarover hieronder meer.
Tijdens de bestuurlijke bijeenkomst op vrijdag 24 januari kwamen wethouders (milieu, leefomgeving, duurzaamheid, economie, circulair) en de gedeputeerde van Zuid-Holland samen om plannen te bespreken en concrete stappen te zetten. De vraag die centraal stond: hoe bundelen we onze krachten om te bouwen aan een sterk en circulair Zuid-Holland Zuid? Het antwoord? Samen aan de slag!
Dat betekent: actie! We bundelen onze circulaire krachten in de regio. Want als we werk willen maken van een veilige, gezonde en duurzame leefomgeving voor inwoners en bedrijven, moeten we slimmer omgaan met onze grondstoffen.
Samen met gemeenten en de provincie zetten we in op bouw, bedrijvigheid en beleid. Door kennis, netwerk en capaciteit te delen, versnellen we de transitie naar een circulaire economie.
Hannah, adviseur circulaire economie: ‘’Volgens ons is krachtenbundeling dé manier om versnelling te geven aan de circulaire economie in regio ZHZ. Laten we de krachtenbundeling met elkaar vormgeven en van elkaar leren. Maar vooral overgaan tot actie!”
Bouwen op verontreinigde grond is in Zuid-Holland Zuid (ZHZ) niet zo maar mogelijk. En dat geldt ook voor graven in verontreinigde grond. Naast de regels van het rijk en de provincie hebben de 10 gemeenten in ZHZ sinds 1 januari 2024 tijdelijke regels rondom bodemkwaliteit. OZHZ werkt nu samen met de gemeenten aan het vervolg.
Bodemkwaliteit; waarover gaan de regels?
De regels zorgen voor een gezonde, veilige en duurzame leefomgeving. Zo zijn er vanuit het rijk of provincie verplichte regels. Regels om het bestaande beleid door te zetten en om de VTH-taken goed uit te voeren. Ook zijn er nieuwe regels die inspelen op de ontwikkelingen. Denk aan PFOA, maar ook lood en nieuwe doelen voor natuur en circulaire economie. De nieuwe regels betekenen niet dat ZHZ op slot gaat. Voor veel meldingen en aanvragen verandert er niets, voor andere is het mogelijk af te wijken van een verbod.
Regionale samenwerking op het thema bodemkwaliteit
Het thema bodem pakken we regionaal op. Dat doen we al jaren samen. In aanloop naar de Omgevingswet kwamen we tot de conclusie dat we een betere bescherming willen van de bodemkwaliteit. In opdracht van de 10 gemeenten binnen onze regio werkte OZHZ deze samen met de planjuristen van gemeente Dordrecht uit. Vorig jaar leverden we de voorbeschermingsregels al op en stelden alle gemeenten deze vast. Nu ligt er een concept aan regels voor het thema bodemkwaliteit.
Doorvoeren in het omgevingsplan wordt nog een hele klus
Met dit eerste concept als basis startte het traject van afstemming, verbetering en besluitvorming. De regels zijn in mei in concept met de gemeenten besproken. Het doorvoeren van de regels is een traject met een behoorlijke doorlooptijd. Tot september werkten we aan het eerste concept. Daarna kregen inwoners, ondernemers en anderen de mogelijkheid om te reageren op het concept van de regels. Vervolgens volgt het traject gericht op vaststellen van het ontwerp door de colleges van de gemeenten, de zienswijze, de verwerking daarvan en de besluitvorming door de raden. Gemeenten en OZHZ blijven hierin nauw samenwerken. Voor 1 juli 2025 stellen we de regels vast, voordat de voorbeschermingsregels wettelijk komen te vervallen.
Bodemverontreiniging heeft grote impact en is tegelijkertijd onzichtbaar. Daarom zijn er regels rondom bodemkwaliteit. Om de veiligheid en gezondheid van onze inwoners te beschermen.
Jolanda, bodemspecialist
Hoe richten we een gebied zo efficiënt mogelijk in? We volgen landelijke ontwikkelingen op de voet, zoals de zorgplicht om risico’s op wateroverlast te minimaliseren. We gebruiken kaartlagen om een gebied in beeld te brengen en samen met andere partners kijken we wat er nodig is om bijvoorbeeld wateroverlast tegen te gaan.
Advies via een 4D-scan
Vanuit het bodem- en watersysteem kijken we naar kansen om een gebied zo efficiënt mogelijk in te richten. Maar ook om drinkwatergebieden en oppervlaktewater te beschermen. Samen met de 5 Zuid-Hollandse omgevingsdiensten en Provincie maakten we een 4D scan. Deze quickscan brengt de kansen én mogelijke belemmeringen vanuit verschillende thema’s als bodem en ondergrond, maar ook klimaatadaptie, energietransitie en biodiversiteit in beeld.
Kaartviewer; aparte tegel voor WBS
Voor de hele regio hebben wij kaarten. Daarop kunnen we bijvoorbeeld zien hoe het er in een bepaalde gemeente voor staat. Is het een kwetsbaar gebied voor bodemdaling of wateroverlast? En hoe staat het ervoor met het aantal bomen en koele plekken in een wijk? Deze relevante kaartlagen worden ingelezen door onze samenwerkingspartners, zoals de Waterschappen, Veiligheidsregio, GGD en andere OD’s. Zo gaven geven we een gezamenlijk advies: hoe delen we een gebied in en waar ga je welke functies creëren?
WBS in ruimtelijke ontwikkelingen
We leverden een bijdrage aan de opgestelde Ruimtelijke Strategie Smart Delta Drechtsteden. Bij ruimtelijke keuzes is het belangrijk dat het gebruik van zowel boven- als ondergrondse ruimte wordt afgewogen. Dus geen bodemwarmtebronnen plaatsen in beschermingsgebieden voor grondwater om zo schoon water te behouden. En hoe prioriteren we de steeds minder beschikbare ruimte? Voor woningbouw aan de rivier, de maritieme bedrijfssector of juist voor het houden van droge voeten bij overstromingen? Wij leverden onze kennis én data op deze thema’s.
In 2024 startten we met een project om de Afvaltafel beter te integreren in onze organisatie. Maar wat is de Afvaltafel precies? Wij zijn een team van vergunningverleners, toezichthouders en adviseurs circulaire economie. Samen delen we kennis én geven we advies over afval gerelateerde vragen.
Het belang van een integraal team zoals de Afvaltafel is groot. We zorgen ervoor dat de kennis over afval minder kwetsbaar is, verbeteren de afstemming tussen verschillende teams en ontwikkelen een uniforme werkwijze binnen OZHZ.
In 2024 werkten we hard aan het ontwikkelen van een werkwijze en takenpakket, het regelen van budget, het aanstellen van een verantwoordelijke unitmanager en natuurlijk het zichtbaar en vindbaar maken van de Afvaltafel voor onze collega’s.
Doe je mee met een testje? Ja? Leuk! Kijk eerst eens naar buiten. Hoeveel bomen zie je? Zijn het er meer dan drie, dan is dat een goed teken. Nu ga je naar buiten en je loopt maximaal 300 meter. Dat is ongeveer vijf minuten als je rustig loopt. Kun je binnen die tijd in een parkje zijn? Mooi, nog één stap te gaan.
4 minuten
Het is 2041. Op een mooie zomerse dag stap je stipt om 8.58 uur de deur uit. Meteen knijp je je ogen dicht. De felle zon komt net achter een wolk vandaan en weerkaatst verblindend op de witte tegels. De warmte slaat je in het gezicht. Binnen was het gelukkig lekker koel, doordat je dak en gevel bedenkt zijn met planten. Maar buiten is het 40 graden. Zoals het al een paar dagen is...
8 minuten
Plotseling ben je klaarwakker, midden in de nacht. Je speurt de kamer af, maar je ziet niks. Chagrijnig sluit je je ogen, in de hoop weer te mogen wegzakken in een fijne droom. Langzaam word je weer slaperig, tot plots: BZZT. Pats! Je slaat jezelf tegen je oor, controleert je hand, maar nee. Je sloeg mis. Een mug op je kamer. Er zijn weinig dingen zo irritant als een zoemende mug bij je oor als je probeert te slapen.
5 minuten
Meer weten? Dit programma werken valt onder de Ontwikkelaanpak. Download de aanpak hieronder.
