OZHZ, je kunt er niet tegen zijn

Je zou ze de geestelijk vaders van OZHZ kunnen noemen: Dion van Steensel en Erik van Heijningen. Tien jaar geleden stonden zij aan de wieg van de omgevingsdienst in Zuid-Holland Zuid. Erik als gedeputeerde van de provincie, Dion als wethouder in Dordrecht. Samen vertellen ze over de ontstaansgeschiedenis én de toekomst van OZHZ.

Zien jullie jezelf als de geestelijk vaders van OZHZ?

Dion: “Erik misschien wel, maar ik niet hoor.”

Erik: “Nou als je mij de geestelijk vader noemt, dan is Dion toch echt de geestelijk moeder. Hij gunt mij nu de eer, maar dit hebben we samen gedaan.”

De mannen lachen. Het is duidelijk dat ze elkaar goed kennen en goed met elkaar kunnen opschieten. Dat was tien jaar geleden ook al zo, toen ze elkaar tegenkwamen op een overleg over de omgevingsdiensten.

Erik: “Bij Dion merkte ik meteen: die weet waar hij over praat. Hij was ook meteen ervan overtuigd dat OZHZ een goed idee was. En dan is Dion ook iemand die de handen uit de mouwen steekt en het gaat regelen. Dus het was heel makkelijk schakelen met hem.”

Het artikel gaat verder onder de foto.

Tien jaar geleden was milieu echt iets voor een kleine groep fanatiekelingen.

Dion

Laten zien dat het kan

Dion: “Wij zaten in die tijd met een vraagstuk rondom de milieudienst. Je kunt je haast niet voorstellen, maar tien, vijftien jaar terug was milieu bepaald niet populair. Om een voorbeeld te geven: in het coalitieakkoord van de gemeente Dordrecht in 2006 komt het woord ‘klimaat’ niet voor. Milieu was echt iets voor een kleine groep fanatiekelingen. Hierdoor was het heel lastig om geld vrij te maken voor dit onderwerp.”

“Daarnaast liep de samenwerking tussen gemeenten niet altijd even makkelijk. Er waren een paar lastige dossiers waar de milieudienst ook niet uitkwam. Bedrijven klaagden steen en been over lange doorlooptijden. Dat ze niet aan een vergunning konden komen. Kortom: er was grote behoefte aan een dienst met meer kennis en kunde. En toen kwam de provincie met het idee om samen te voegen. Dat gaf ons de kans om onze expertise te versterken met de expertise van de provincie.”

Niet iedereen was er positief over, merkte Erik: “Ik proefde verzet bij elke vergadering van het interprovinciaal overleg milieu. Maar dat was niet verzet op de inhoud. Waar ze tegen waren, was de verandering zelf. Ze wilden niet veranderen. Dat was bedreigend. Er was ook een soort tegenzin om allemaal hetzelfde te doen in de provincies. Een houding van: ‘afwijken is leuker’. Toen heb ik tegen Dion gezegd: wij trekken die kar. In Zuid-Holland laten we zien dat het kan. Daar komt de eerste omgevingsdienst van Nederland.”

Hoe krijg je mensen die tegen de verandering zelf zijn, dan tóch mee?

Dion: “Door je oog op de bal te houden. Met concrete voorbeelden laten zien waar je het voor doet.”

Erik: “In die periode heb ik een van de mooiste complimenten ooit gehad. Dat was in Den Haag. Een medewerker kwam naar me toe en zei heel serieus: ‘meneer, mag ik iets tegen u zeggen?’ Ik dacht: ‘nou gaat het komen hoor, die gaat los’. Maar hij zegt: ‘ik wil u een compliment geven. U bent zo eerlijk in het hele proces. U zegt precies waar het op staat.’ Dat laat wel zien hoe we die mensen hebben meegenomen in de verandering. We gaven ze vertrouwen in waar we naartoe gingen, door eerlijk te zijn.”

In Zuid-Holland laten we zien dat het kan.

Erik

OZHZ als adviseur

Allebei hebben ze OZHZ zien groeien in haar rol. Inmiddels is Dion directeur van afvalverwerker HVC en is Erik staatsraad. Ook vanuit de rol die ze nu vervullen, zien ze dat er bij OZHZ veel belangrijke kennis en knowhow zit. Dat het een ongelooflijk professionele, goedlopende organisatie is. Maar ook zien ze de uitdagingen voor OZHZ.

Dion: “Een van de belangrijkste uitdagingen is dat OZHZ dicht bij de kern blijft. Die kern is: rechtszekerheid bieden aan bedrijven en burgers. Door heldere vergunningen te verlenen en correct te handhaven als het nodig is. Maar doordat ze zoveel deskundigheid in huis hebben, kan de verleiding groot zijn om een adviesrol aan te nemen op allerlei initiatieven van ondernemers. En ik denk dat je daarmee moet oppassen. Je moet als omgevingsdienst volgens mij de verschillende rollen strikt scheiden.”

Erik: “Ja, je mag je wel advies geven bij een interessant idee. Maar dat beperk je dan tot aan de voorkant meedenken over waar een bepaald project aan moet voldoen. Je moet niet medeorganisator worden. Met het gevaar dat je later een vergunning moet gaan uitgeven voor je eigen project. Dat is wat Dion wil zeggen. ”

“Volgens mij is een belangrijke uitdaging om ruimtelijke ordening en milieu aan elkaar te verbinden. Bij ons in Dordrecht is bijvoorbeeld binnenstedelijk bouwen een belangrijk thema. Hoe ga je dat doen en tegelijk rekening houden met het klimaat?”

Dion: “Precies. We praten heel veel over klimaatverandering tegenhouden. Maar het feit is dat het klimaat verandert. Hoe gaan we daarmee om? Hoe maak je klimaatbestendige woonwijken? Hoe beschermen we onze regio tegen de stijgende waterspiegel?”

Erik: “Hier heb je natuurlijk visie voor nodig in de politiek. Maar je hoeft niet te wachten op Den Haag. Je kunt met wethouders of gedeputeerden om tafel om mee te denken over het beleid voor de komende tien jaar. Bij OZHZ zit de kennis en knowhow over hoe ruimtelijke ordening met milieu verbonden kan worden. Zij kunnen hierin best een proactieve rol pakken.”

Hoe kijken jullie nu naar OZHZ?

Erik: “Ik heb in mijn huidige functie te maken met allerlei overheidsorganisaties. Ik zie dat er veel verschil in kwaliteit zit. Om als overheidsdienst te presteren moet je goede mensen hebben, de dossiers op orde hebben, meegaan met ontwikkelingen en weten wat er speelt in de markt. Alleen dan kun je op het hoogste niveau blijven meespelen. En OZHZ scoort natuurlijk heel goed op die punten.”

Dion: “Ik ben trots op waar OZHZ na tien jaar staat. Het heeft ons uiteindelijk meer gebracht dan we aan begin bedacht hadden. Dat is mooi. Gewoon goed gewerkt!”